In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit. Tijdens deze tijd vluchten er één miljoen Belgen naar Nederland. Dit gebeurt na de val van Antwerpen 10 oktober 1914. Nederland was een neutraal land in deze oorlog en daarom een stuk veiliger. In Oldebroek, nu ’t Harde, werden de eerste vluchtelingen ondergebracht in de lege kazernes en paardenstallen van de Legerplaats Oldebroek. Ze werden vervolgens opgevangen in scholen, fabrieken, kazernes en bij particulieren. Voor de overblijvende vluchtelingen, die zelf niet in hun onderdak konden voorzien, werden er op last van de Nederlandse regering op diverse plaatsen vluchtoorden gebouwd.
Hiervoor werden drie verschillende vluchtelingenkampen opgezet. In Ede, Uden en Nunspeet. Deze drie plekken waren uiteindelijk allemaal best verschillend van elkaar. De locaties werden Vluchtoord genoemd, een plek waar de vluchtelingen konden schuilen. Er zijn echter veel verhalen te vertellen over deze Vluchtoorden, die niet allemaal over een goed nieuw begin gaan. (Van den Elsen, 2019) (Udenarchief, onbekend)
Vluchtoord Uden wordt tijdens het afstuderen gebruikt als hoofdonderwerp. De hoofdvraag ligt bij de vluchtelingen en hoe het voor hun moet zijn geweest. Er wordt een monument gebouwd die het gevoel van deze mensen en hun verhalen moet weergeven, zodat deze nooit worden vergeten.
Waarom wordt er gekozen om het verleden van Vluchtoord Uden weer naar boven te halen en daarmee misschien veel pijn? Het is belangrijk dat deze mensen niet vergeten worden. Er zijn geen mensen meer in leven die het hebben meegemaakt, maar er is wel veel familie. De vluchtelingen van die tijd verdienen het om hun verhaal te laten horen, dat hun leven en hun gebeurtenissen niet verloren gaan. Niet alleen voor de nabestaanden en de vluchtelingen zelf, maar ook voor alle mensen die nu dezelfde dingen mee moeten maken. Het moet duidelijk zijn wat deze mensen meemaken, zodat ze begrepen worden door de rest van de bevolking en zodat hopelijk in een mooiere toekomst, oorlog niet meer voorkomt.
Dit ontwerp is ontzettend bijzonder geweest om te mogen maken. Er is heel veel tijd gestoken in het doen van onderzoek en het ontdekken en herbeleven van de verhalen en geschiedenis. Om het monument meer bestaansrecht te geven zijn er ook fiets/looproutes ontworpen, is er een koppeling gemaakt met een bestaand museum, zijn er borden gemaakt langs de oude Vluchtoord route en is er een website ontwikkeld die gebruikt kan worden voor meer informatie. Mochten er mensen geïnteresseerd zijn in het uitgevoerde onderzoek, dan kan je mij altijd een bericht sturen.
(Afbeeldingen via: Versteegden)
Concept: Een concept wordt altijd ontwikkeld bij een project, dit is een richtlijn voor alle onderdelen die nog moeten worden uitgevoerd en ontworpen.
Om je as:
Een as is een rechte lijn waar iets om heen draait. Dit gebeurt ook bij het monument van vluchtoord Uden wat zich bevindt op de oude wielerbaan. Er kan een as door het midden worden getrokken, waar de wielerbaan omheen draait. Hetzelfde geldt voor de fiets -en wandelroutes. Je kunt een rechte lijn trekken van het begin naar het eind punt van de routes en deze routes zullen om deze lijn heen draaien.
Een as wordt ook beschreven als een denkbeeldige horizontale of verticale lijn. Als er wordt gekeken naar de oude plattegrond van Vluchtoord Uden, worden ook daar twee assen zichtbaar. Namelijk de twee wegen waar heel Vluchtoord omheen lag. Deze twee rechte lijnen zorgden voor de as van het oord.
Het gezegde herrijzen uit de as kan hier ook worden toegepast. Vluchtoord wordt weer tot leven gebracht en wordt door het maken van het monument en de bijbehorende app, routes en tentoonstelling, weer tot leven herrezen.
Tijdens de ervaring is het de bedoeling dat je om je As heen draait. Niet alleen de assen die op je route liggen, maar ook je eigen as. Kijk eens om je heen, wat hoor je, wat zie je, wat gebeurt er? Luister naar de stemmen en bekijk de website die bijbehorende informatie aanbiedt . En wanneer je om je eigen as heen bent gedraaid en om de assen van Vluchtoord, wat is er dan veranderd? Begrijp je dan misschien dat om je eigen as heen draaien best wel duizelingwekkend is, dat je opeens veel meer ziet en voelt, dat je je realiseert dat je eigenlijk maar heel klein bent in vergelijking met al die grote assen om jouw kleine as heen. En zijn die gewaarwordingen, dan niet eigenlijk ook hoe de vluchtelingen uit België zich hebben gevoeld.
De gevluchte Belgen veranderden namelijk helemaal van as. Ze werden weggehaald uit hun vertrouwde omgeving, die ze kende en volgden. Maar moesten een volgende as volgen om in Vluchtoord uit te komen. De assen die toen zijn gemaakt door de Belgen, worden nu in het heden weer herbeleeft, zodat de verhalen van de Belgen en daarmee Vluchtoord Uden,nooit verloren zullen gaan.
Iedereen die mij geholpen heeft de afgelopen tijd, ontzettend bedankt voor het waarmaken van dit prachtige eindresultaat. (Disclaimer: dit project is uitgevoerd als afstudeerproject en zal niet daadwerkelijk worden gerealiseerd, des al niettemin zal het wel informatie verspreiden).
Voor de rest van het ontwerp, kijk bij projecten: Vluchtoord Uden
Comments